شناخت خدا از دیدگاه مولان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

 دیدگاه مولانا جلال‌الدین بلخی دربارة مسئله امکان و چگونگی شناخت خدا به دلیل برخورداری وی از میراث متنوع مشربهای کلامی، فلسفی و عرفانی پیشینیان اهمیت دارد. دو ایستار به ظاهر متخالف در آثار وی قابل رؤیت است: ناتوانی عقل در شناخت خدا و امکان شناخت خدا برای بشر. تحلیل آراء وی در هر دو ایستار نشان می‌دهد که عقل استدلال‌گر بشر از شناخت ذات و صفات خدا عاجز است اما آثار خداوند به ویژه اوامر و نواهی خداوند واسطه‌ای است که تجربة بشررا  از حضور خداوند تسهیل می‌کند. به همین دلیل وی مواجهة بشر با اوامر و نواهی الهی را مورد تحلیل و مداقه قرار می‌دهد. چنین مواجهه‌ای بر گونة خاصی از تجارب دینی رایج در فرهنگ اسلامی مبتنی است. تحلیل مولوی در پرتو مقایسه با دیدگاه تیلیخ  در تحلیل گونه‌های دینداری و واسطة تجارب دینی ابعاد خود را نشان می‌دهد.
 


1. برگرفته از پایان‌نامه تحصیلات دکتری دانشگاه تهران.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Knowledge of God from Mawlana Rumi’s Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Ahad Faramarz Qaramaleki 1
  • Isma`il Zare`i 2
چکیده [English]

Mawlana Jalal al-Din Balkhi’s approach to the possibility of knowing God and its method can be of significance due to Mawlana’s accessibility to the heritage of various theological, philosophical and mystical dispositions. In his works, two apparently opposite positions can be observed: disability of intellect in knowing God and the possibility of such knowledge for human beings. The analysis of Mawlana’s opinions in both positions reveals that man’s discursive intellect fails to know the Divine’s essence and attributes but at the same time God’s accomplishments particularly His commands are means by  which man’s experience of the divine presence can be facilitated. That is why Mawlana investigates into man’s position to the divine commands. Such position is particularly based on a certain type of religious experience in the Islamic culture. Dimensions of Mawlana’s analysis are revealed when compared with Tillich’s viewpoint on types of religiosity and medium in the religious experiences

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Mawlana Rumi
  • knowledge of God
  • divine commands
  • intellect
  • divine essence
  • divine attributes
  1. فلاطون، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی و رضا کاویانی، انتشارات خوارزمی، چاپ سوم تهران 1380
  2. افلوطین، دوره آثار افلوطین، ترجمه محمد حسن  لطفی، انتشارات خوارزمی، تهران، 1370.
  3. بلخی رومی، مولانا جلال الدین محمد بن محمد بن الحسین، مثنوی معنوی به تصحیح رینولد، 1. نیکلسون، به اهتمام نصرالله پور جوادی، موسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، تهران، 1363
  4. توشیهیکو ایزوتسو، سوفیسم و تائوئیسم – ترجمه محمد جواد گوهری، انتشارات روزنه – چاپ دوم، 1379
  5. تیلیخ پل، الهیات سیستماتیک، ترجمه حسین نوروزی، موسسه انتشارات حکمت، چاپ اول، تهران، 1381.
  6. تیلیخ پل، آینده ادیان، گرد آورنده جرالدسی براوئر، مترجم احمد رضا جلیلی، مرکز مطالعات وتحقیقات ادیان ومذاهب، چاپ دوم، قم، 1384.
  7. خلیفه عبدالحکیم، عرفان مولوی، ترجمه احمد محمدی واحمد میرعلایی، شرکت سهامی کتابهای جیبی، چاپ سوم، تهران، 2536
  8. الراغب الاصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، الناشر الکتاب دفتر نشر الکتاب، الطبع الثانی، 1404هـ.
  9. زمانی، کریم، شرح جامع مثنوی، انتشارات اطلاعات، چاپ ششم، تهران 1378.
  10. الشهرستانی امام ابی النعیم محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، صححه و علق علیه الاستاذ الشیخ احمد فهمی محمد، دارالسرور، الطبعه الاولی، بیروت لبنان، 1368 هـ - 1948م.
  11. شهیدی، سید جعفر، شرح مثنوی، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، چاپ سوم، تهران 1382.
  12. ________ ، ترجمة نهج‌البلاغه، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، چاپ دوم، تهران، 1370.
  13. طباطبائی سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمد باقر موسوی همدانی، کانون انتشارات محمدی، چاپ سوم، تهران 1362.
  14. ________ ، نهایة الحکمة، علق علیه الاستاذ الشیخ محمد تقی المصباح الیزدی، انتشارات الزهراء
  15. طوسی شیخ الطائفه ابی جعفر محمد بن الحسن، التبیان فی تفسیرالقرآن، تحقیق و تصحیح احمد حبیب قصیرالعاملی، داراحیاء التراث العربی.
  16. فروزانفر، بدیع الزمان، احادیث مثنوی، موسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم، 1370
  17. ________ ، شرح مثنوی شریف، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ یازدهم، تهران 1382.
  18. کانت، ایمانوئل، تمهیدات، ترجمه غلامعلی حداد عادل، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، تهران 1367.
  19. الکلینی الرازی ابی جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، اصول کافی، ترجمه و شرح سید جواد مصطفوی، انتشارات علمیه اسلامیه.
  20. مجتهد شبستری، محمد، هرمنوتیک کتاب و سنت، انتشارات طرح نو، چاپ چهارم، تهران 1379.
  21. المعجم الوسیط، قام باخراجه ابراهیم مصطفی، احمدحسن الزیات، حامد عبدالقادر، محمدعلی النجار، المکتبه الاسلامیه، استانبول ترکیا
  22. مولانا جلال الدین محمد مشهور بمولوی، کتاب فیه مافیه با تصحیحات و حواشی بدیع الزمان فروزانفر، موسسه انتشارات امیرکبیر چاپ ششم، تهران 1369.
  23. ________ ، مثنوی، مقدمه، تصحیح، تعلیقات و فهرستها از محمد استعلامی، چاپ هفتم، تهران، 1385.
  24. ________ ، کلیات شمس یا دیوان کبیر، با تصحیحات و حواشی بدیع الزمان فروزانفر انتشارات امیرکبیر چاپ سوم 1363.
CAPTCHA Image