بررسی و نقد دیدگاه هیوم درباره قوانین طبیعت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد دانشگاه قم

چکیده

 ما پیوسته در روند تعاملی تنگاتنگ با طبیعتی ضابطه مند هستیم.بسیاری از رفتارها، برنامه‌ریزی‌ها، پیش‌بینی‌ها و تفکرات و عقاید ما ناشی از قاعده‌مند دانستن طبیعت است.همچنین قوانین طبیعت به عنوان کلید اساسی علم و دانش بشری است، بنابراین تحلیل و تبیین آن همواره در دستور کار بسیاری از فیلسوفان بزرگ همچون افلاطون، ارسطو، ابن‌سینا، هیوم،  ملاصدرا و کانت بوده است.
در این مقاله با اشاره به برخی از نظریه‌ها دربارة قوانین طبیعت، به طور خاص دیدگاه هیوم را که به دیدگاه انتظام شهرت گرفته است بررسی کرده، با فرق گذاری میان قضایای دائمه و ضروریه آن را نقد می‌کنیم.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytical Examination of Hume’s Standpoint about the Laws of Nature

نویسنده [English]

  • Majid Givi
چکیده [English]

We always have a close interaction with systematic nature. Most of our behaviors, plannings, predictions, as well as our ideas and beliefs are due to the fact that we consider nature as controlled by the laws. Since the laws of nature are the main keys of human sciences, analysis and explanation of these laws were a part of the research of many great philosophers such as Plato, Aristotle, Ibn Sina, Hume, Mullah Sadra and Kant. In this paper, while referring to some theories about the laws of nature, the author deals particularly with Hume’s standpoint, which is well-known as the viewpoint of “orderliness”; and then, he criticized it through distinguishing between perpetual propositions and necessary propositions.
Keywords:

کلیدواژه‌ها [English]

  • laws of nature
  • Hume
  • orderliness
  • necessary perpetual propositions
  • non-necessary perpetual propositions
  1. آر. اس.والترز، قوانین علمی و عبارات قانون وار، علم شناسی فلسفی، ترجمه‌ی دکتر عبدالکریم سروش، تهران، موسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
  2. ابن‌ سینا، حسین بن عبدالله.  برهان‌ شفا. ترجمه‌ و پژوهش‌ مهدی‌ قوام‌ صفری‌، چاپ‌ اول.، تهران:‌ فکر روز،1373.
  3. __________ . شرح‌ اشارات‌ و تنبیهات‌، ج‌ دوم.، حسن‌ ملکشاهی‌. تهران: سروش  (انتشارات‌ صدا و سیما)، چاپ‌ چهارم‌، 1385.
  4. __________ . شفا، منطق‌. ج‌ 3، قم:، منشورات‌ مکتبة‌ آیه‌الله مرعشی‌ نجفی‌، 1404ق‌.
  5.  احمدی، محمد امین. تناقض نما یا غیب نمون.  نگرشی نو به معجزه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، مرکز انتشارات، 1378.
  6. پوپر، کارل‌ ریموند. منطق‌ اکتشاف‌ علمی‌. ترجمه‌ حسین‌کمالی،‌ ویراستة‌ عبدالکریم‌ سروش‌، چاپ‌ اول‌، تهران‌: شرکت‌ انتشارات‌ علمی‌ و فرهنگی‌، 1370.
  7. دیوانی‌، امیر. قوانین طبیعت. قم: انتشارات دانشگاه قم، 1382.
  8. صلیبا، جمیل‌. فرهنگ‌ فلسفی‌. ترجمه‌ منوچهر صانعی‌ دره‌بیدی‌، تهران: حکمت‌، 1366.
  9. علامه حلی، حسن بن یوسف. الجوهر النضید: شرح بخش منطق تجرید، خواجه نصیرالدین طوسی. ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: حکمت، 1373.
  10. فتحعلی‌ خانی‌، محمود. استنتاج‌ ملی‌ و باورهای‌دینی‌ بخثی‌ در فلسفة‌ دین‌ دیوید هیوم‌، مجلة‌ فلسفی‌ کلام‌ دانشگاه‌ قم، سال‌ هفتم‌، شمارة‌ دوم‌ زمستان‌ 1384.
  11. کاپلستون‌ - فردریک‌. تاریخ‌ فلسفه‌، جلد 5،  ترجمه امیرجلال‌الدین‌ اعلم‌. چاپ‌ دوم‌. تهران: شرکت‌ انتشارات‌ علمی‌ و فرهنگی:‌ سروش‌، تهران، 1370.
  12. کانت‌، ایمانوئل‌. فلسفة‌ نظری‌ بخش‌ دوم‌ - از کتاب‌ نقد عقل‌ خالص‌، ترجمه‌: منوچهر بزرگمهر - مرکزانتشارات‌ علمی‌ وفرهنگی‌، چاپ‌ سوم‌، 1362.
  13. __________ . تمهیدات: مقدمه‌ای بر هر مابعدالطبیعه آینده که به عنوان یک علم عرضه شود، ترجمه غلامعلی حداد عادل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1376.
  14. مظفر محمدرضا. منطق‌، ج‌ اول.، ترجمه‌ علی‌ شیروانی‌، چاپ‌ نهم‌،  قم: دارالعلم‌، 1379.
  15. نصیرالدین‌ طوسی،‌ محمد بن‌ محمد. اساس‌ الاقتباس‌. چاپ‌ دوم‌، تهران‌: انتشارات‌ دانشگاه‌ تهران‌، 1361.
  16. هیوم‌، دیوید، فلسفة‌ نظری‌ بخش‌ دوم‌، تحقیق‌ دربارة‌ فهم‌ انسانی‌. ترجمة‌ منوچهر بزرگمهر. تهران: شرکت انتشارات‌ علمی‌ و فرهنگی‌، چاپ‌ سوم‌، 1362.
    1. Norman Swartz , law of nature, on internet; John w. Carrox , laws of Nature,(cambridge: cambridgeUniversity press, 1994)

John w. Carroll, laws,of nature, (Combridge University press , 1994)

  1. David, Hume, An Tngviry concerning human Understanding (the libral arts press, 1955.

Palmer,The Question of God, part4, -4

Hume, David, Enquieries concerning Human Underestanding and the priciples of Morals,selby- Bigge .L.A and Nidditch,P.H.(eds),OxfordUniversity press,1989.

Hume, David, A Treatise of Human Naturc, L. A. Selby - Bigge, L.A. and Nidditch, p. H. (eds), Oxford; Oxford University press, 1978 

  1. David. M. Armstrong what is a law of natre? (Combridge: Cambridge University press, 1983)
  2. M.Tooley, The Nature of laws, Canadian Journal of philosophy , 7, p. 686. reprinted in Laws of Natvres, Causation, and superve nience, ed. M. Todey, (New York : Garland, 1999).
CAPTCHA Image