جایگاه امامت در کلام اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه قم

چکیده

مسئلة خلافت (جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله) بعد از ارتحال رسول الله مورد اختلاف صحابه قرار گرفت. جمعی از آنان، یعنی اهل سنّت،  امامت را تابع انتخاب دانسته و آن را  امری  فقهی می دانند که به خود مسلمانان واگذار شده است و جمعی دیگر، یعنی شیعیان ، قائل به نص و انتصاب امامت شده  و آن را از مسائل کلامی دانسته اند. مؤلف در این مقاله سعی کرده با دلایل عقلی و نقلی، کلامی بودن آن را اثبات کند و این بحث را به گونه‌‌ای بررسی کند که حافظ وحدت و دور از دامن زدن به اختلافات شیعه و سنی باشد. نگارنده به پیروی از بزرگان امامیه بر آن است که امام باید معصوم و در عقاید و اخلاق حسنه، به ویژه علم و عدالت افضل امت خود باشد و چون تشخیص و احراز قطعی عصمت و افضل بودن از دیگران  برای مردم عادی میسر نیست، تعیین امام واجد شرایط منحصر به تعیین خدا و ابلاغ از طرف پیامبر (صلی الله علیه و آله)  است.  بنابراین،  با انتخابات و آرای ملت نمی توان شخصی را به عنوان جانشینی  پیامبر(صلی الله علیه و آله) معین کرد. نقش ملت بعد از نصب وی در تحصیل قدرت و اتمام حجت مؤثراست.
نگارنده برای اثبات این مدعا این مقاله را در 3 فصل و یک خاتمه به پایان می برد و آن چه را در این چکیده ادعا شده با دلایل عقلی و نقلی به اثبات می رساند[1].
 
 



 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Status of Imāmate in Islamic Theology

نویسنده [English]

  • Husayn Karimi
چکیده [English]

The Caliphate question, that’s, the succession of the Prophet Muhammad (Peace be upon him and his progeny) is disputed, after the departure of the Messenger of Allah, by his Companions. One group, whose supporters became known as Sunnis, considers it as a matter depended on election; in other words, they maintain that it is a legal affair which has entrusted with Muslims. The other one, whose followers became known as Shi`as, emphasizes that Imāmate is a theological case which has depended on designation and appointment. While preserving unity and avoiding aggravating remarks, the present essay seeks to demonstrate the Shi`i viewpoints through rational and traditional proofs.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kalām
  • Twelve-Imām Shi`ism
  • Sunnis
  • Imāmate
  • saved sect
  • theologians of Shi`as
  • House of Nowbakhti

مراجع

  1. مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی،      بخش کلام و عرفان،‌
  2. مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه،      چاپ پنجم، مکتبه بصیریتی، قم، بی‌تا
  3. طبرسی، احمد بن ابی طالب، احتجاج ابی منصور،      دارالقمان، نجف، 1386 ق.
  4. شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق،      تحقیق و پی نوشت آیه الله شهاب الدین مرعشی، ج 1و2.
  5. شهابی، محمود،‌ ادوار فقه، چاپ پنجم،      تهران، 1375 ش.
  6. غزالی، ابوحامد محمد، احیاء علوم دین،      دارالفکر، بیروت، 1409 ق.
  7. شیخ مفید، محمدبن نعمان، ارشاد، بیروت،      1414 ق.
  8. حر عاملی، محمدبن حسن، امل الامل،      مکتبه آداب،‌نجف، 1385 ق.
  9. علامه حلی، حسن بن یوسف، انوارالملکوت فی      شرح الیاقوت. شرح ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت، انتشارات رضی، قم، 1263 ش.
  10. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة      وفا،‌ بیروت.
  11. علامه مامقانی، تنقیع المقال، چاپ سه      جلدی قدیم.
  12. صدر، سیدحسن، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلامی،      منشورات اعلمی.
  13. محدث قمی، حاج شیخ عباس، تحفه الاحباب،      دار کتب سلامیه، تهران،‌ بی‌تا.
  14. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارکتب      اسلامی، قم.
  15. کاشانی، محمدبن مرتضی، تفسیر صافی، چاپ      قدیم، بی‌تا و بی‌نا.
  16. فاضل لنکرانی، شیخ محمد و اشراقی، شهاب الدین،      پاسداران وحی، مؤسسة انتشارات علامه، قم، بی‌تا.
  17. عراقی، شیخ محمود، دارالسلام، کتاب      فروشی اسلامیه، تهران، 1352 ق.
  18. مدرس، محمد علی، ریحانه الأدب، مکتبة      خیام، 1369 ش.
  19. علامه حلی، علامه حسن بن یوسف مظهر و مقداد      سیبوری، فاضل، شرح باب حادی عشر، ... .
  20. تفتارانی، سعدالدین، شرح مقاصد،      انتشارات رضی، قم، 1370 ش.
  21. ایجی، قاضی عضدالدین و جرجانی، سید شریف، شرح      مواقف، انتشارات رضی،  قم، 1370      ش.
  22. نراقی، ملامهدی، شهاب ناقب، کنگرة      فاضلین نراقیین.
  23. تهرانی، شیخ ابوالفضل، شفاءالصدور، شرح      زیارت عاشورا، چاپ دوم، مکتبه امیرالمؤمنین، قم، 1370 ش.
  24. ابن بطریق یحی بن سید حلی، عمده، مؤسسة      نشر اسلامی، قم.
  25. شیخ صدوق، عیون اخبار رضا، تصحیح سید      مهدی لاجوردی، انتشارات جهان، تهران، بی‌تا.
  26. بحرانی، سید هاشم، غایه المرام، چاپ یک      جلدی قدیم، مؤسسة اعلمی، قطع رملی، بیروت، بی‌تا ، بی‌نا.
  27. علامه امینی، الغدیر، دار کتب عربیه،      بیروت.
  28. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، مکتبه      صدوق، تهران، 1381 ش.
  29. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح      علی‌اکبر غفاری، مکتبه صدوق، تهران، 1390 ق.
  30. اربلی، علی بن موسی، کشف الغمه، مکتبه      بنی هاشمی، تبریز، 1381 ق.
  31. خراسانی، ملامحمد کاظم، کفایه الاصول،      حواشی ابوالحسن مشکینی، چاپ هفتم، کتاب‌فروشی اسلامیه، 1368 ش.
  32. کاشف الغطا‌ء، حاج شیخ جعفر، کشف الغطاء،      جلد اول، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1380 ش.
  33. نوبختی، محمدبن حسن‌بن موسی، فرق شیعه،      مطبعة حیدری، نجف، 1389 ق.
  34. معین، محمد، فرهنگ معین، مؤسسة      انتشارات امیر کبیر، تهران، 1360 ش.
  35. فیروزآبادی، فضائل خمسه، مؤسسة اعلمی      بیروت.
  36. قمی، میرزا ابوالقاسم، قوانین محکمه،      چاپ قدیم، بی‌تا، بی‌نا.
  37. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامة دهخدا،      دانشگاه تهران، تهران، 1337 ش.
  38. خراسانی، ملاهاشم، منتخب التواریخ، چاپ      سوم، کتاب‌فروشی اسلامیه تهران، تهران، 1353 ش.
  39. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، بی‌تا،      بی‌نا.
  40. اشعری، سعدبن عبدالله، مقالات و فرق، مرکز      انتشارات علمی و فرهنگی، 1361 ش.
  41. شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، ملل و نحل،      تحقیق سید گیلانی، مکتبه آداب قاهره.
  42. حنفی، موفق بن احمد، کتبی، محمدکاظم، مناقب      خوارزمی، نجف، 1385 ق.
  43. ابن مغازلی، مناقب، مکتبه اسلامیه،      تهران، 1384 ق.
  44. شیخ عباس قمی، منتهی الامال، انتشارات      جاویدان، 1389.
  45. خراسانی، وحید، منهاج الصالحین، مدرسه      امام باقر، چاپ سوم، قم، بی‌تا.
  46. علامه حلی، منهاج الکرامه، انتشارات      تاسوعا، قم، بی‌تا.
  47. آیه الله خویی، معجم رجال حدیث، مطعبه      آداب نجف، 1390 ق.
  48. راغب اصفهانی، مفردات، مکتبه رضویه،      تهران.
  49. قمی، جعفربن احمد، مسلسلات، مکتبه      اسلامیه، تهران، 1369 ق.
  50. طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر      القرآن، مجلد اول و بیستم، بی‌تا، بی‌نا.
  51. نهج البلاغه، ترجمة سید جعفر شهیدی، چاپ هجدهم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،      تهران، 1379 ش.
  52. علامه حلی، نهج الحق و کشف الصدق، دار      هجرت، قم، 1407 ق .
  53. خاتون آبادی، سید عبدالحسین، وقایع السنین،      کتاب‌فروشی اسلامیه، تهران، 1352 ش.
  54. شیخ حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه،      مکتبه اسلامیه، تهران، 1383 ق.
  55. قندوزی حنفی، ینابیع الموده، مکتبه محمدی، قم،      بی‌تا.
  56. علام حلی، کشف المراد، چاپ صیدا، مکتبه      عرفان، 1353 ق.
  57. علامه حلی، کشف المراد، تحقیق حسن‌زاده      آملی، انتشارات جامعه مدرسین حوزة علمیة قم.
  58. نوری، حاج میرزا حسین، نجم الثاقب، باب      دهم، انتشارات اسلامیه.
  59. محدث قمی، سفینه البحار، مطبعة علمیه      نجف، بی نا، بی تا.
  60. حسینی کریمی، آئینه اسرار، انتشارات      مسجد مقدس جمکران.
  61. حاج میرزا محمدتقی موسوی، وظیفه الانام فی      غیبت الامام، منشورات مدرسه الامام مهدی قم، 1362 ش.
  62.  سید حسن صدر،  تاسیس الشیعه لعلوم الاسلامی،      مطبعه تجاریه، بیروت، بی نا، بی تا.
  63. علامه  محمد محسن تهرانی، الذریعه الی تصانیف      الشیعه، جلد بیستم،  بیروت،      دارالاضواء، چاپ دوم، 1403ق.
  64. امامی اصفهانی،  میرزا محمدرضا، جنات الخلود،  1314، بی نا.
  65. کریمی، حسین،  نسیم ولایت،  ناشر خود مولف، 1380، چاپ سوم، تهران.
  66. شیخ مفید، فصول مختاره، مترجم آقا جمال      خوانساری، انتشارات مومنین قم، چاپ اول، اسفند 1377.

 

 

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار