وجوه تشابه حکیم ترمذی و ابن عربی در بحث ولایت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه آزاد شهرضا

2 استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

یکی از مهم ترین مباحث عرفان نظری،بحث ولایت است.شاید عامل اصلی پرداختن به این بحث معرفتی در عرفان اسلامی، ریشه در متون اسلامی به ویژه قرآن کریم دارد و همین امر موجبات تفاسیر متعددی را در دیدگاه مفسران فراهم آورده است.در این میان تفاسیر عرفانی نقش چشمگیری در تحول معنا و مفهوم و طرح بحث های متنوع در این زمینه داشته است. از جمله این دیدگاهها می توان به نظر حکیم ترمذی ،صوفی ایرانی قرن پنجم و دیدگاه ابن عربی ، پایه گذار مکتب عرفان نظری در قرن هفتم اشاره کرد.
اهمیت این بحث در آن است که مشابهات اعتقادی و گفتاری قابل توجهی میان این دو صوفی به نام وجود دارد، به گونه ای که نمی توان تاثیرابن عربی را از دیدگاههای حکیم ترمذی نادیده گرفت یا انکار کرد.
طرح نظریه ی ضرورت نیاز به ولی و ولایت ،مفهوم تفاضل ولایت بر نبوت،ویژگیهای ولی حق الله و بالاخره مفهوم و مصداق ختم نبوت و ختم ولایت از مباحث کلیدی بحث ولایت است که به دلیل اهمیت خاص آنها ،سعی در بررسی این مباحث از نظر حکیم ترمذی و ابن عربی شده است تا هم نظر این دو را جویا شده هم به میزان مشابهات اعتقادی ایشان اشاره گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Review of Similarities between Hakim Tirmizi and Ibn Arabi, with Regard to the Issue of wilayat (authority)

نویسندگان [English]

  • Mina Bahonar 1
  • Abulfazl Mahmudi 2
1 PhD of religions and mysticism and instructor of Shahreza Azad Islamic University
2 Associate professor of department of religions and comparative mysticism, Tehran Azad Islamic University, science and research branch
چکیده [English]

  "Wilayat" (authority) is one of the most important issues in theoretical Sufism. The main reason for dealing with this epistemic issue in Islamic mysticism is perhaps rooted in Islamic texts, especially the Quran, which has led to numerous interpretations and views provided by commentators. In the meantime, the mystical interpretations have had a significant role in changing the meaning and concept of the term and in proposing various discussions in this regard. Among these views, it can be referred to the view of Hakim Tirmizi, Iranian Sufi in the fifth century and that of Ibn Arabi, the founder of theoretical Sufism in the seventh century. The importance of the discussion lies in the fact that there are significant doctrinal and rhetorical similarities between these two famous Sufis, such that the influence of Tirmizi's view on Ibn Arabi cannot be ignored or denied. Proposing the theory of the need for wilayat (authority) and wali (religious authority), the concept of preference of wilayat over prophecy, the characteristics of true wali of the Most High God, and finally the concept and instance of seal of wilayat and seal of prophecy are among the key issues related to wilayat. The present paper seeks to study these issues from the view of Tirmizi and Ibn Arabi's views due to their particular importance in order to find their views and refer to their doctrinal similarities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • wilayat
  • Hakim Tirmizi
  • Ibn Arabi
  • wali
  • preference of wilayat over prophecy
  • seal of wilayat
  • آملی، سیدحیدر (1375). نص‌النصوص، ترجمه: محمدرضا جوزی، تهران: روزنه، چاپ اول.
  • آملی سیدحیدر،(1347).جامع الاسرار و منبع الانوار،به کوشش هانری کربن و عثمان یحیی.
  • ابن‌عربی، محیی‌الدین (1384). ترجمه فتوحات مکیه، معارف باب 73، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: مولا.
  • ابن‌عربی، محیی‌الدین (1375). فصوص الحکم، تهران: انتشارات الزهراء
  • ابن عربی،محیی الدین(بی تا).الفتوحات المکیه،ج 1و2،بیروت،دارصادر.
  • ابن عربی،محیی الدین(1410)،فتوحات مکیه،به تحقیق عثمان یحیی و ابراهیم مذکور، قاهره ، الهیئه المصریه للعامه الکتب.
  • اصفهانی، ابونعیم (1387). حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، بیروت: دار الکتاب العربی.
  • انصاری، خواجه عبدالله (1380). طبقات الصوفیه، تهران: بی‌نا.
  • برهان قلج، ابومنصور عثمان بن محمد (1381). مرتع الصالحین و زاد السالکین، به کوشش: نجیب مایل هروی، تهران: نشر نی.
  • پازوکی، شهرام (28/6/1384). «اندیشه ولایت در گفت‌وگو با دکتر پازوکی»، در: روزنامه همشهری، س13، ش3804.
  • ترمذی، محمد بن عبدالله (1249). نوادر الاصول معرفة اخبار الرسول، بی‌جا: بی‌نا، ج1.
  • ترمذی، محمد بن عبدالله (‌1992). ثلاثة مصنفات للحکیم الترمذی، به اهتمام: براند راتکه، بیروت: النشرات الاسلامیة.
  • ترمذی، محمد بن عبدالله (2005). ختم ‌الاولیاء، تحقیق: عبدالرحیم سایح، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
  • جندی، مؤیدالدین (1381). شرح فصوص‌ الحکم، به اهتمام: سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
  • جهانگیری، محسن (1383). محیی‌الدین ابن‌عربی چهره برجسته عرفان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • ذهبی، ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان (1334). تذکرة الحفاظ، حیدرآباد، هند: بی‌نا.
  • راتکه، براند؛ اورکین، جان (1379). مفهوم ولایت در دوران آغازین اسلام، ترجمه: مجدالدین کیوانی، تهران: نشر مرکز.
  • سوری، محمد (1385). «حکیم ترمذی و نظریه ولایت»، در: فصل‌نامه معارف عقلی، ش4، ص85-104.
  • قمی، محمد طاهر بن محمد حسین (ملاطاهر) (1336). تحفة الاخیار، تهران: بی‌نا.
  • کلینی رازی، محمد بن یعقوب (1375). اصول کافی، تهران: اسوه، چاپ سوم.
  • مجلسی، محمدباقر (1373). عین ‌الحیوة، تهران: بی‌نا.
  • محمود الغراب، محمود (1986). شرح رسالة روح ‌القدس، دمشق: بی‌نا.
  • نجفی، مجتبی (1386). ولایت و ائمه شیعه از دیدگاه ابن‌عربی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد،عرفان اسلامی آزاد دهاقان،استاد راهنما خلیل بهرامی قصرچمی
  • نویا، پل (1373). تفسیر عرفانی و زبان قرآنی، ترجمه: اسماعیل سعادت، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • هجویری، ابوالحسن علی ‌بن عثمان (1384). کشف ‌المحجوب، تصحیح: محمود عابدی، تهران: سروش.
CAPTCHA Image