دعا از دیدگاه قاضی ‌عبدالجبار معتزلی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسه و کلام دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

چکیده

قاضی‌عبدالجبار همدانی شرایط دعا را اراده، علم به مقام کسی که از او طلب می‌کنیم، بیان قید خالی بودن از مفسده، و خاضع و خاشع بودن می داند. در دیدگاه معتزلی وی، فلسفه‌ی دعا لطف بودن آن است. وجه لطف بودن دعا، این است که خداوند ما را امر به دعا کردن فرموده و خدا امر به کار قبیح نمی‌کند. دعا تقسیمهایی دارد. دعا در حق غیر و لعنت، دعا برای مؤمن، فاسق و کافر، دعا برای امر حسن یا قبیح و نیز دعا برای اموات از تقسیمهای دعا هستند. از نظر وی دعا برای اموات، از طرف بازماندگان آن‌ها بی تأثیر است. دعا گاهی واجب است. این وجوب یا از حیث متعلَّق دعاست و یا از حیث شخص داعی. دعا در طلب رزق از خداوند مؤثر است، زیرا عقل و شرع آن را حسن می‌دانند و طلب حسن، حسن می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mu'tazilite Qadi Abdul Jabbar's View on Prayer

نویسندگان [English]

  • Jenan Izadi 1
  • Hajar Mahvari Habibabadi 2
1 Assistant professor of department of Islamic philosophy and theology, Isfahan University
2 MA student of Islamic theology, Isfahan University
چکیده [English]

Qadi Abdul Jabbar Hamedani regards the followings as the conditions for prayer (du'a): having will, knowing the status of whom we are presenting our request, having no corrupt intentions in what is requested and being humble and submissive while praying. In his Mu'tazilite view, the philosophy of prayer is that it is a kind of grace (luṭf) as Allah orders us to pray and He never orders to evil. Prayer has different types including praying for others, cursing, praying for the believers, sinful people and the infidels, praying for good or evil and praying for the dead. According to Qadi Abdul Jabbar, praying for the dead is ineffective. Praying is sometimes obligatory. This obligation is either in terms of the object of prayer or the one who prays. Praying and requesting sustenance is effective because intellect and sacred law regard it as good and requesting good is good.

کلیدواژه‌ها [English]

  • prayer
  • request
  • Qadi Abdul Jabbar
  • common good
  • grace
  • acceptance

مراجع

1-     قرآن کریم.
2-     ابن­سینا (1391). تعلیقات، تحقیق و تصحیح سیدحسین موسویان، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
3-     ابو­حنیفه، ‏­قارى، ملاعلى (1428­). شرح کـتاب الفقه الأکبر، تعلیق على­محـمد دنـدل، بیـروت: دار­الکتب العلمیه.
4-     اشعری، ابوالحسن (بی­تا).  الابانه عن اصول الدّیانه، بیروت: دار ابن زیدون.
5-     طباطبایی، سیدمحمد­حسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان، 20 جلد، قم‏: دفتر انتشارات اسلامی (­وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم).
6-      الطرطوشی­الاندلسی، ابوبکر (1409). الدعاء الماثور و آدابه و ما یجب علی الداعی اتّباعه و اجتنابه، تحقیق محمد رضوان الدّایه، بیروت: دار الفکر المعاصر.
7-     فخرالدین رازی (1420). تفسیر مفاتیح الغیب، 32 جلد، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
8-     قاضی­عبد­الجبار، مانکدیم، قوام­الدین (1422). شرح الأصول الخمـسه، تعلـیق احمد بن حسین ابى­هاشم‏، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
9-     قاضى­عبد­الجبار (1965- 1962‏). المغنی فی أبواب التوحید و العدل‏،20 جلد، تحقیق جورج قنواتى، قاهره‏: الدار المصریه.
10-                     (بی­تا). متشابه القرآن، القاهره: مکتبه دارالتراث.
11-                     (1426).تنزیه القرآن عن المطاعن‏، بی­جا: دارالنهضه الحدیثه.
12-  مجلسی، محمد باقر (1383). عین الحیات، تحقیق کاظم عابدینی مطلق، قم: کامکار. 
13-  ملاصدرا (1381). الحکمه المتعالیه فی اسفار الاربعه، 6 جلد، تصحیح تحقیق و مقدمه احمد احمدی ، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار