نقش مبانی انسان شناختی اخوان السلمین در تقریب

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مذاهب و ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب

2 دانشیار دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

با عنایت به اینکه اخوان‌المسلمین به عنوان جنبشی تأثیرگذار و پرطرفدار، در بیش از هفتاد کشور فعالیت فکری، فرهنگی و سیاسی داشته و دارد، شناخت مبانی فکری و از جمله مبانی انسان‌شناختی آنها اهمیت فراوانی دارد. انسان در تفکر اخوان‌المسلمین آفریده خداوند، موجودی دوبعدیِ مرکب از جسم و روح، دارای توانمندی‌های عظیم و برخوردار از کرامت ذاتی است. از این‌رو متفکران اخوانی به برخورداری انسان‌ها از حقوقی همچون تساوی و برابری، آزادی و احترام متقابل باور دارند. به تبع این باور، پیشگامی در تقریب مذاهب و اجتناب از تکفیر سایر فرق اسلامی از دستاوردهای اخوان‌المسلمین است که پایه‌گذار این جریان، حسن البنا، از مؤسسان «دارالتقریب بین المذاهب» بود. نوشتار حاضر با بررسی منابع کتابخانه‌ای و گردآوری داده‌های مرتبط با موضوع و تحلیل آنها به روش توصیفی ‌ـ ‌تحلیلی مبانی انسان‌شناختی این جنبش و نقش آن در دستاورد مسئله «تقریب» را بررسی کرده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Anthropological Foundations of the Muslim Brotherhood in Islamic Proximity

نویسندگان [English]

  • Habib Habib Hatami Kankabood[1] 1
  • Mahdi Farmanian 2
1 Instructor of Qom Seminary and PhD student of theological schools, University of Religions and denominations
2 Associate professor of University of religions and denominations and faculty member of department of Islamic denominations, the Research Center of Religions and Denominations
چکیده [English]

The Muslim Brotherhood, as an influential and popular movement, has had intellectual, cultural, and political activities in more than 70 countries, so studying their intellectual foundations, including anthropological ones, is of great importance. The Muslim Brotherhood views man as the creature of God, a two dimensional being composed of body and soul, of great abilities and innate human dignity. Therefore, Muslim Brotherhood thinkers believe that all men have such rights as equality, freedom, and mutual respect. Accordingly, pioneering in proximity of Islamic denominations and avoiding excommunication (Takfir) of other Islamic sects is one of the achievements of Muslim Brotherhood. This movement was founded by Hassan al-Banna, one of the founders of “Dar al-Taqrib Bayn al-Madhahib al-Islamiyya (the Center for Proximity of Islamic Denominations)". Reviewing library sources and gathering the relevant data and analyzing them with a descriptive-analytical method, the present paper studies the anthropological foundations of the Muslim Brotherhood movement and its role in "Islamic proximity". 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muslim Brotherhood
  • anthropological foundations
  • innate dignity
  • human fights
  • proximity

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. البنا، حسن، بی­تا، رساله موتمر خامس، بیروت، مطابع عویدات.
  3. التلمسانی، عمر، بی­تا، لماذا قتلوا«حسن البنا»، الجزائر، موسسه دارالخلدونیه.
  4. التلمسانی، عمر، 1985م‌، ذکریات‌ لا مذکرات، قاهره‌، دارالاعتصام.
  5. التلمسانی، عمر، بی­تا، ‌الملهم‌ الموهوب‌ حسن‌ البنا، قاهره‌.
  6. الحسینی، اسحاق، 1375ش،  اخوان المسلمین  بزرگترین جنبش اسلامی مصر، ترجمه سید هادی خسروشاهی؛ تهران، انتشارات اطلاعات.
  7. خامه یار، عباس، 1997م، ایران و  اخوان المسلمین  دراسه فی عوامل الاتقاء و الافتراق، بیروت، مرکز الدراسات الاستراجیه و البحوث و التوثیق، ط1.
  8. الخراشی، سلیمان بن صالح، 1999م، القرضاوی فی المیزان، ریاض، دارالجواب للنشر والتوزیع، ط1.
  9. خسروشاهی، سید هادی، 1365ش، هفته نامه بعثت، مسائل ایران و انقلاب مصر از دیدگاه مرشد عام اخوان المسلمین، شماره 11.
  10. خسروشاهی، سید هادی، 1381ش،  اخوان المسلمین  و جنبش اسلامی ایران، فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، شماره 18.
  11. خسروشاهی، سید هادی، 1392ش، حرکت‌های اسلامی معاصر استراتژی نظام و مسئله شیعه و سنی، قم، بوستان کتاب، چاپ اول.
  12. دکمجیان، هرایر، 1377ش، جنبش های اسلامی معاصر در جهان عرب؛ بررسی پدیده بنیادگرایی اسلامی، ترجمه: حمید احمدی، تهران. انتشارات کیهان، چاپ سوم.
  13. ذوالفقاری، سید محمد، 1389ش، جریان  اخوان المسلمین  در خاورمیانه، پژوهش‌های منطقه ای، شماره 3.
  14. رمضان، عبدالعظیم، 1993م، الاخوان المسلمون و التنظیم السری، قاهره، الهئیه المصریه العامه للکتاب، ط2.
  15. ریچارد، میشل، 1374ش، تاریخ جمعیت  اخوان المسلمین  از آغاز تا امروز، ترجمه: سید هادی خسروشاهی، تهران، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، چاپ دوم، ج 1.
  16. ریچارد، میشل، 1389ش، تاریخ جمعیت  اخوان المسلمین  از آغاز تا امروز؛ سید هادی خسروشاهی، تهران، انتشارات وزارت خارجه، چاپ دوم، جلد 2.
  17. ریچارد، میشل؛ 1387ش، تاریخ جمعیت  اخوان المسلمین  از آغاز تا امروز، ترجمه: سید هادی خسروشاهی تهران، انتشارات وزارت خارجه، چاپ دوم، جلد1.
  18. ساعی، احمد، 1390ش، بررسی نقش مدرنیسم در شکل گیری رادیکالیسم اسلامی: مطالعه موردی مصر، فصلنامه مطالعات سیاسی سال سوم، شماره 11.
  19. سید سابق، محمد، 2000م، العقائد الاسلامیه، قاهره، دارالفتح للاعلام العربی، ط10.
  20. شقاقی، فتحی، 1375ش، جهاد اسلامی، ترجمه: سید هادی خسرو شاهی، تهران، اطلاعات.
  21. شلتوت، محمود، 2001م، الاسلام عقیده و شریعه، قاهره، دارالشروق، ط18.
  22. عاکف، محمد مهدی، 1426م، الإخوان فی برلمان 2000، قاهره، مرکز الأمة للدارسات والتنمیة، المرکز الدولی للإعلام.
  23. عبدالحلیم، محمود، 1994م، الاخوان المسلمین أحداث صنعت التاریخ رویه من الداخل، اسکندریه، دارالدعوه للطبع والنشر و التوزیع، ط3.
  24. عبدالعزیز، جمعه امین، 2003م، الاخوان والمجتمع المصری، قاهره، دارالتوزیع والنشر الاسلامیه، ط1.
  25. عماره، محمد، 1427ق، معالم المشروع الحضاری فی فکر الامام الشهید حسن البنا؛ ؛ قاهره، دارالتوزیع و النشر الاسلامیه، ط1.
  26. عوده، عبدالقادر، 1977م، الاسلام و اوضاعنا القانونیه، قاهره، المختار الاسلامی لطباعه و النشر و التوزیع، ط5.
  27. عوده، عبدالقادر، 1981م، اسلام و اوضاعنا السّیاسیّه، بیروت، موسسه الرساله، ط1.
  28. عوده؛ عبدالقادر، بی تا، التشریع الجنائی الإسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، بیروت، داراکتاب العربی، جلد اول.
  29. الغزالی الجبیلی، زینب، 1379ش، ایام من حیاتی (روزهای خاطره)، مترجم و نگارش: سید ضیاء مرتضوی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  30. الغزالی الجبیلی، زینب، 1390ش، احیای اندیشة دینی، مترجم: رقیه نعمتی، عبدالله پاسالاری، تهران، احسان، چاپ اول.
  31. الغزالی، محمد، 2005م، الاسلام والاستبداد السیاسی، مصر، نهضه للطباعه و النشر والتوزیع، ط6.
  32. الغزالی، محمد، 2005م، سرّ تأخر العرب والمسلمین، قاهره، نهضه مصر للطباعه والنشر والتوزیع، ط7.
  33. غزالی، محمد، 1390ش، چرا ما عقب افتاده ایم؟، مترجم: مولود مصطفایی، تهران، نشر احسان، چاپ اول.
  34. الغزالی، محمد، ‌بی تا، دفاع‌ عن‌ العقیده‌ والشریعه‌ ضد مطاعن‌ المستشرقین‌، قاهره‌، بی جا.
  35. الغزالی، محمد، بی تا، کیف‌ نفهم‌ الاسلام‌، قاهره، بی جا.
  36. الغنوشی، راشد، 1984، حرکت الاتجاه الاسلامی بتونس؛ پاریس؛ مجله المعرفه، شماره 2.
  37. قرضاوی یوسف، 2000م، امتنا بین قرنین، قاهره، دارالشروق، ط1.
  38. قرضاوی، یوسف 1992م، جیل النصر المنشود، قاهره، مکتبه الوهبه، ط3.
  39. قرضاوی، یوسف، 1390ش، سنت سرچشمه دانش و تمدن، مترجم: عبدالعزیز سلیمی. تهران: نشر احسان.
  40. قرضاوی، یوسف، 1390ش، فقه سیاسی، مترجم: عبدالعزیز سلیمی، تهران، نشر احسان، چاپ اول.
  41. قرضاوی، یوسف، 1990م، ظاهره الغلو فی التکفیر، قاهره مکتبه الوهبه، ط3.
  42. قرضاوی، یوسف، 1992م، التربیه الاسلامیه و مدرسه حسن البنا، قاهره، مکتبه وهبه، ط3.
  43. قرضاوی، یوسف، بی تا، نقش ایمان در زندگی (الایمان و الحیاه)، ترجمه و نگارش: فرزانه غفاری و محسن ناصری. بی جا.
  44. قرضاوی، یوسف، 1381ش، اخوان المسلمین، هفتاد سال دعوت، تربیت وجهاد، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، تهران، نشراحسان، چاپ اول.
  45. قطب، سید، 1379ش، عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمه سید هادی خسوشاهی و محمدعلی گرامی، تهران، کلبه شروق، چاپ بیست و پنجم.
  46. قطب، سید، 1391ش، ما چه می‌گوییم، ترجمه و توضیحات: سید هادی خسروشاهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و سوم.
  47. قطب، سید، 2004م، التصویر الفنی فی القرآن، ، قاهره، دارالشروق، ط17.
  48. قطب، سید، 2006م، دراسات الاسلامیه، قاهره، دارالشروق، ط11.
  49. قطب، سید، 2011م، الحیاه فی ظلال القرآن، اخراج الفنی: ابوبکر القاضی، مصر، مرکز الاعلام العربی، ط4.
  50. قطب، سید، بی تا، فی التاریخ.. فکره و منهاج، قاهره، دارالشروق.
  51. قطب، محمد، 1403ق، منهج الفن الاسلامی، قاهره، دارالشروق، ط6.
  52. قطب، محمد، 1414ق، منهج التربیه الاسلامیه، قاهره، دارالشروق، ط14، ج1.
  53. قطب، محمد، 1415ق، مفاهیم ینبغی آن تصحّح، قاهره، دارالشروق، ط8.
  54. قطب، محمد، 1423ق، هل نحن مسلمون، قاهره، دارالشروق، ط6.
  55. قطب، محمد، 1992م، معرکه التقالید، قاهره، دارالشروق، ط16.
  56. قطب، محمد، 1993م، دراسات فی نفس الانسانیه، قاهره، دارالشروق، ط10.
  57. قطب، محمد، 1994م، العلمانیون و الاسلام، قاهره، دارالشروق، ط1.
  58. مرادی، مجید، 1381ش، نظریه دولت در اندیشه حسن البنا، مجله علوم سیاسی، شماره 19.
  59. مشهور، مصطفی، 1388ش، مسائل بنیادین دعوت، مترجم: محمد جبروتی، تهران، نشر احسان، چاپ اول.
  60. مشهور، مصطفی، بی تا، الجهاد هو السبیل. بی جا.
  61. مطهری، مرتضی، 1377ش، پیرامون جمهوری اسلامی، تهران، انتشارات صدرا، چاپ یازدهم.
  62. مطهری، مرتضی، 1377ش، جهاد، تهران، نتشارات صدرا، چاپ دهم.
  63. موثقی، سیداحمد، 1371ش، استراتژی وحدت در اندیشه‌ی سیاسی اسلام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، ج2.
  64. موحدی ساوجی، محمدحسین، 1384ش، اخوان المسلمین؛ سیاست جهان بیینی اهداف و اصول، دو فصلنامه مطالعات آفریقا، شماره 12.
  65. النجار، عبدالمجید، 1417م، مبدأ الانسان، المملکه المغربیه، مرکز الدراسات والاعلام دارالشیلیا، دارالزیتونه للنشر الرباط، ط1.
  66. النجار، عبدالمجید، 1996م، قیمه الانسان، تونس، دارالزیتونیه، ط1.
  67. نقوی، علی محمد، 1401ق، مقدمه ای بر نهضت‌شناسی (از حسن البناء تا خالد اسلامبولی)، تهران، موسسه تحقیقاتی و انتشاراتی نور.
  68. واعظی، احمد، 1385ش، انسان از دیدگاه اسلام، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، سمت.
  69. الوردانی، صالح؛ 1382ش، شیعه در مصر از آغاز تا عصر امام خمینی، مترجم عبدالحسین بینش‌‌، بی‌جا، موسسه­ی دایرة‌المعارف فقه اسلامی.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار