نگاه تحلیلی به مسئله عالم ذرّ در مکتب تفکیک

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، گروه کلام- فلسفه دین و مسایل جدید کلامی

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشکده الاهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق (ع).

چکیده

در مکتب تفکیک، با تکیه بر مبانی انحصار علوم حقیقی در وحیانی، حجیت ظواهر، عدم تجرد روح، تقدم حدوث روح بر حدوث بدن، تفکیک عقل از ذات روح و وجود عوالم قبل از دنیا، وجود عالم ذرّ پذیرفته شده است. در این مکتب، عالم ذرّ به دلیل ارتباط با شناخت فطری توحید، دلیل ارسال انبیا و نیز ملاک این‌همانی شخصیت اهمیت بسیار زیادی دارد. دلایل نظریه‌پردازان مکتب تفکیک بر وجود این عالم دلایل نقلی است و در این میان روایت طرح‌شده در تفسیر آیه 172 سوره اعراف جایگاه خاصی دارد. در این مکتب به اشکالات مطرح‌شده در خصوص وجود عالم ذرّ پاسخ داده شده است. اشکالات به دو دسته تقسیم می‌شود؛ دسته‌ای که وجود این عالم را محال می‌داند و دسته‌ای که دلایل طرح‌شده در تحقق این عالم را ناکافی قلمداد می‌کند. در دسته اول پنج اشکال و در دسته دوم دو اشکال عمده مطرح است. پاسخ نظریه‌پردازان مکتب تفکیک به هر دو دسته اشکالات مبتنی بر اصول آنهاست که تمسک به ادله نقلی و نیز نقد مبانی هر یک از اشکالات محوریت دارد.
کلیدواژه‌ها: .



[1] دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، گروه کلام- فلسفه دین و مسایل جدید کلامی.
** دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشکده الاهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق (ع).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analytical Look at World of Pre-existence in the School of Tafkik (Separation)

نویسندگان [English]

  • Ja'far Isfahani 1
  • Reza Akbari 2
چکیده [English]

The school of separation (Tafkik) accepts the existence of pre-existence world based on such foundations as inclusiveness of real sciences in revealed sciences, the authenticity of appearances, non-detachment of spirit, priority of creation of spirit over creation of body, separation between intellect and essence of spirit, and existence of worlds before this world. The pre-existence world is of great importance in this school due to its relation with natural cognition of monotheism, the reason of prophets' mission, and the criterion of personality's identity. The theorists of this school provide transmitted reasons for the existence of pre-existence world, among which the tradition used in the commentary of verse 172, Chapter 7 (Sura A'raf- the elevated places) is of special significance. This school provides solutions to those problems raised on the existence of pre-existence world. These problems are divided into two groups, one claiming that the existence of this world is impossible and the other one holding that the reasons provided for the realization of this world are not sufficient. There are five main problems is group one and two in group two. The answers provided for these two groups by theorists of this school are based on their principles, which are centered on transmitted reasons and criticism of foundations of each problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the world of pre-existence
  • Adam's descendents
  • convention
  • natural knowledge
  • the school of separation (Tafkik

Ja'far Isfahani, Reza Akbari

  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغه.
  3. اصفهانی، میرزامهدی، 1387، ابواب الهدی، مقدمه و تحقیق: حسین مفید، تهران، منیر، چاپ اول.
  4. بیابانی اسکویی، محمد، 1386-1388، «انسان در عالم ذر»، در: فصلنامه سفینه، ش15-25.
  5. تهرانی، میرزاجواد، 1374، میزان المطالب، قم، مؤسسه در راه حق، چاپ چهارم.
  6. حکیمی، محمدرضا، 1377، مکتب تفکیک، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سوم.
  7. ------- ، 1383، اجتهاد و تقلید در فلسفه، قم، دلیل ما، چاپ چهارم.
  8. شریف مرتضی، علی، 1998، امالی المرتضی، قاهره، دار الفکر العربی.
  9. مفید، محمد، 1413الف، المسایل السرویه، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، الطبعه الاولی.
  10. ------- ، 1413ب، تصحیح الاعتقادات الامامیه، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، الطبعه الاولی.
  11. طباطبایی، محمدحسین، بی‌تا، تفسیر المیزان، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  12. علم‌الهدی، محمدباقر، 1433، سد المفرّ علی منکر عالم ذرّ، گرد آوری و تصحیح: علی رضوی، بیروت، دار العلوم، الطبعه الاولی.
  13. قزوینی، مجتبی، 1373، بیان الفرقان، (جلد سوم، فی معاد القرآن)، تهران، مرکز جامعه تعلیمات اسلامی.
  14. مجلسی، محمد باقر، بی‌تا، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، دار الکتب الاسلامیة.
  15. مروارید، حسنعلی، 1418، تنبیهات حول المبدأ و المعاد، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
  16. مکارم شیرازی، ناصر، 1379، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم، مدرسة الامام علی ابن ابی طالب، چاپ اول.

ملاصدرا، محمد، 1981، الحکمة المتعالیة فی اسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ سوم. 

CAPTCHA Image