مفهوم‌شناسی اوسیا در اندیشه ارسطو

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار فلسفه، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

چکیده

ارسطو با نکته‌سنجی در نظریه «اصل نخستین» و نظریه افلاطونی «مُثُل»، نظریه اوسیا را ارائه کرده و آن را اساس، هستی‌شناسی خود قرار داده است. اما این نظریه، در معرض نقادی‌های دقیق واقع شده است. در این مقاله، ضمن بیان چگونگی پیدایش این نظریه، برخی اشکالات مفهوم‌شناختی این نظریه را بر پایه سخنان ارسطو نشان می‌دهیم. «عدم حمل بر موضوع» و «عدم وجود در موضوع»، به عنوان دو ویژگی اساسی اوسیا، از قبیل توصیف به اعم است؛ پذیرش اضداد در عین وحدت عددی اوسیا نیز پذیرفته نیست؛ زیرا این مطلب متفرع بر تمایز ویژگی نفسی و ویژگی نسبی شیء است و ارسطو چنین تمایزی را تبیین نکرده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptology of Ousia in Aristotle's Thought

نویسنده [English]

  • Eshaq Taheri Sartashnizi
چکیده [English]

Based on insightful study on the theory of "first principle" and Plato's theory of "Forms", Aristotle has proposed the theory of Ousia and used it as basis of his ontology. However, this theory has been subject to some precise criticisms. Discussing the formation process of this theory, the present paper elaborates on some of its conceptological problems based on Aristotle sayings. "Non-prediction on subject" and "non-existence in subject", as two main features of Ousia, is a kind of attribution to generals and accepting contraries while holding numerical unity of Ousia is not acceptable, because it is subordinate to differentiation between psychic and relative features of object and Aristotle has not elaborated on this differentiation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aristotle
  • Ousia
  • first principle
  • arche
  • prediction on subject
  • existent in subject

مراجع

  1.  

    1. ابن ترکه اصفهانی، صائن‌الدین علی بن محمد، 1375، شرح گلشن راز، به تصحیح و تعلیق کاظم دزفولیان، نشر آفرینش.
    2. ابن رشد، 1993، تهافت التهافت‏، با مقدمه و تعلیق محمد العریبى‏، بیروت‏، انتشارات دارالفکر.
    3. ابوزید، نصر حامد، ۱۳۸۰، معنای متن (پژوهشی در علوم قرآن)، مرتضی کریمی‌نیا، تهران، طرح نو.
    4. افلاطون، 1380، دورۀ آثار، ج2، محمدحسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی، چاپ سوم.
    5. جندی، مؤید الدین، ۱۳۸۰، شرح فصوص‌الحکم، قم، انتشارات بوستان کتاب.
    6. جوادی آملی، عبدالله، ۱۳۸۴، سرچشمۀ اندیشه، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.
    7. خمینی، روح‌الله، 1373، مناهج الوصول إلی علم الاصول، قم، انتشارات مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    8. ------- ، 1376، مصباح الهدایة إلى الخلافة و الولایة، تهران مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ سوم.
    9. ------- ، ۱۳۸۱، شرح دعاء السحر، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ دوم.
    10. زمخشرى، محمود، 1407، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت‏، دار الکتاب العربی‏.
    11. سبزوارى‏، ملاهادی، 1360، التعلیقات على الشواهد الربوبیة، مشهد، المرکز الجامعى للنشر، چاپ دوم‏.
    12. ------- ، 1369- 1379، شرح المنظومة، تهران، نشر ناب‏.
    13. ------- ، 1372، شرح الأسماء، به تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
    14. ------- ، 1383، اسرار الحکم‏، به تصحیح کریم فیضى، قم، مطبوعات دینى‏.
    15. سیوطی، جلال الدین، ۱۴۲۰، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالفکر.
    16. شیرازی، صدرالدین محمد، 1354، المبدأ و المعاد، به تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانى‏، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران‏.
    17. ------- ، 1363، مفاتیح الغیب‏، با مقدمه و تصحیح محمد خواجوى، ‏ تهران، مؤسسۀ تحقیقات فرهنگى‏.
    18. ------- ، 13۶۶، تفسیر القرآن الکریم، قم، انتشارات بیدار.
    19. ------- ، 1366، شرح أصول الکافی‏، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى‏.
    20. ------- ، 1387، سه رسالۀ فلسفى‏، با مقدمه و تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانى، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، چاپ سوم‏.
    21. ------- ، 1981، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت‏، دار احیاء التراث‏، الطبعة الثالثة.
    22. طباطبایی، سید محمدحسین، 1417، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
    23. ------- ، بی‌تا، حاشیة الکفایة، بی‌جا، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
    24. غزالی، ابوحامد محمد، ۱۴۱۱، جواهر القرآن، بیروت، دار احیاء العلوم، الطبعة الثالثة.
    25. ------- ، ۱۴۱۶، مجموعة رسائل الامام الغزالى، ‏بیروت، انتشارات دارالفکر.
    26. ------- ، بی‌تا، إحیاء علوم الدین‏، بیروت، دار الکتاب العربى.
    27. فیض کاشانی، ملامحسن، 1375، اصول المعارف، با تعلیق و تصحیح و مقدمۀ سید جلال‌الدین آشتیانى، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى‏، چاپ سوم.
    28. ------- ، 13751379، علم الیقین، حسین استاد ولی، تهران، انتشارات حکمت.
    29. ------- ، 13751415، الصافی، تهران، انتشارات الصدر، چاپ دوم‏.
    30. قیصرى‏، داوود، 1375، شرح فصوص ‌الحکم، به کوشش سید جلال‌الدین آشتیانى‏، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى‏.
    31. کاشانی، کمال‌الدین عبدالرزاق، 1381، اصطلاحات الصوفیة، تهران، انتشارات حکمت.
    32. لاهیجی، شمس‌الدین محمد، ۱۳۷۱، مفاتیح ‌الاعجاز فی شرح گلشن راز، انتشارات سعدی، چاپ پنجم.
    33. ویتگنشتاین، لودویگ، 1380، پژوهش‌های فلسفی، فریدون فاطمی، تهران، نشر مرکز.
      1. Whittingham, Martin, 2007, Al-Ghazali and the Quran (One Book, Many Meanings), Routledge.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار