تحلیل دیدگاه ویگنز در باب معنای زندگی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه قم

چکیده

 
«جعل» و «کشف» دو پاسخ به چیستی «معنای زندگی» است. این بحث در چند قرن گذشته از مهم‌ترین مسائل مطرح در حوزه‌های علوم انسانی بوده است. آیا می‌توان در عین پذیرش معنای عینی برای زندگی به جعل معنا قائل بود؟ پژوهش حاضر سعی دارد این پرسش را با توجه به دیدگاه فیلسوف معاصر دیوید ویگنز پاسخ گوید. بر اساس نظریۀ ویگنز، معنای زندگی حاصل همراهی قوای ذهنی انسان و ارزش‌های عینی است. وی این دیدگاه را بر پایۀ نگاهی پدیدارشناسانه به اخلاق بنا می‌سازد که به‌موجب آن ارزش اخلاقی نه کاملاً مستقل از سوژه و علایق و حساسیت‌های آن است، نه بریده از واقعیت. حساسیت‌های انسانی در محدودۀ زبان اخلاق تأثیرگذار بوده، توافق بر آن‌ها معنای احکام اخلاقی را تثبیت می‌کند و صدق احکام اخلاقی مبتنی بر واقعیت است؛ لذا در مواردی که علایق و حساسیت‌های انسان با جهان سازگار شود و منظر انسانی پرده از ویژگی‌های عینی بردارد، می‌توان گفت معنا امری مکشوف–مجعول است و در غیر این صورت، حساسیت‌ها و علایق، تعیین‌کنندۀ ارزش و معنا می‌شوند؛ در این موارد به جعل و نه تعهدی معلق روی می‌آوریم.

تازه های تحقیق


از آنچه گذشت مشخص می گردد در نظریه معنای زندگی ویگنز که مبتنی بر نظریه اخلاقی اوست، ارزش، نه کاملا مستقل از سوژه و علایق و حساسیت های آن است، نه بریده از واقعیت. حساسیت های انسانی در محدوده ی زبان اخلاق تاثیرگذار بوده، توافق بر آنها معنای احکام اخلاقی را تثبیت می نمایند و صدق احکام اخلاقی مبتنی بر واقعیت است. در مواردی که به استناد واقعیت بتوانیم صدق احکام اخلاقی را بدست آوریم، به کشف معنا دست یافته ایم، در این موارد از آنجا که منظر انسانی و علایق و حساسیت­های ما امکان این کشف را برای ما فراهم آورده اند، می توان گفت معنا امری مکشوف – مجعول است اما در صورتی که  علایق و حساسیت های ما با جهان، (ویژگیهای اخلاقی) سازگار نگردند و منظر انسانی پرده از ویژگیهای عینی برندارد، این حساسیت ها و علایق، تعیین کننده ی ارزش و معنا می گردند و دست به دامن جعل می گردیم اما این جعل با تعهد معلق مد نظر تیلور فرق دارد. (همان: 181؛ Ellis,2011:2)

لذا می توان گفت از امتیازات نظریه ویگنز این است که جعل و کشف هر دو را در نظر دارد اما کشف را به گونه ای در دیدگاه خود جا می اندازد که در جنب آن، علایق انسانی و ضرورت درونی برای این یا آن کار، در نظرگرفته شود.(Wiggins, 1998: 137) همچنین در این نظریه آفاقیت امر انسان محورانه که در جعل­گرایی خام تیلور با مشکلاتی عجین بود، تامین می­گردد. چون در این نگاه واکنش های ما اتفاقی نیستند و پای چیزی در میان است که هم بر درک و هم بر احساس همزمان اثر می­گذارد، از اینرو جای نقد یا دفاع از این پاسخ ها، از کانال پیگیری تحقق یا عدم تحقق آن ویژگیها وجود دارد. به بیان دیگر این دیدگاه «قبول دارد که جهان بر معنای یکایک زندگی‌ها اثرگذاراست، اما نمی‌پذیرد که معنای مذکور را تعیین کند و ویژگیهای ارزشی را محصول کانونی که صاحب زندگی  به جهان می‌آورد، نمی داند، بلکه آنها را اموری می داند که این کانون روشن­شان ساخته است». (Ibid,132)

در نهایت برای مشخص ساختن معنای زندگی از نظر ویگنز «بهتر است به [واژه] یگانه که در سؤال اصلی آمده است بازگردیم و از نو به چیزی عطف توجه کنیم که هر کسی از آن اطلاع دارد - مجموعه علایقی که بالفعل دارد، متعلق‌های آن علایق و کانونی که به وجود آورده است یا می‌خواهد آن را تماماً معطوف این­ها کند؛ و نیز دورنمای پالایش، بازآرایی، یا گسترش این مجموعه».(ویگنز، 1382: 86)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Wiggins's Viewpoint on the "Meaning of Life"

نویسندگان [English]

  • Mohsen Javadi 1
  • Nafiseh Hafizi 2
1 Professor of Philosophy, University of qom
2 Ph.D. Student of Comparative Philosophy , University of Qom
چکیده [English]

"Invention" and "discovery" can be seen as two responses to the question of what from the "meaning of life". During the last few centuries, this state of question-response has been one of the most significant issues related to humanities including whether or not one can simultaneously take for granted the inventory (secondary) meaning of life while adopting the objective (real) meaning of life. This research tries upfront to respond to this question by drawing conclusions from the contemporary philosopher David Wiggins. According to Wiggins, the meaning of life follows as the result of concomitance between human mental powers and objective values. He places this view on a phenomenological discernment into morality thereby he can put forward moral values as not entirely independent of the subject and its interests and sensitivities not entirely interrupted of reality. Human sensitivities have a strong impact upon moral language; agreement on them stabilizes moral judgments, and the truth of moral judgment relies on reality. That is why one can maintain that meaning is something discovered-invented per se when human interests and sensitivities accord with the world and human perspective reveals the objective characteristics of his/her existence and the world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meaning of Life
  • Invention
  • subjectivism
  • Cognitivism
  • truth
  • David Wiggins
 
- مک ناتن، دیوید. (1383). نگاه اخلاقی: درآمدی به فلسفه اخلاق. ترجمۀ حسن میانداری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). 
- ویگنز، دیوید. (1382). حقیقت، جعل و معنای زندگی. نقد و نظر، ۸ (۲۹-۳۰)، 38-91.
- یانگ، جولیان، (1390). نیچه. گزینش و برگردان محمد آزاده،  فلسفه و معنای زندگی،(صص.۱۴۳ـ۱۶۷).تهران: نگاه معاصر.
- Ellis, Fiona. (2011). Desire, Infinity, and the Meaning of Life. Philosophy, 86 (4), 483-502.
- Levy, Neil. (2005). Downshifting and Meaning in Life.  Ratio,18 (2),176-189.
- Metz, Thaddeus. (2007). New Developments in the Meaning of Life. Philosophy Compass, 2(2), 196–217.
- Metz, Thaddeus. (2002). Recent Work on the Meaning of Life. Ethics,112 (4), 781–814.
- Taylor, Richard. (2000). Good and evil. New York. Prometheus Books.
- Wiggins, David. (1990-1991). Moral Cognitivist, Moral Relativism and Motivating Moral Beliefs. Proceedings of the Aristotelian Society, 91,61-85.
- Wiggins, David. (1998). Needs, Values, Truth: Essays in the Philosophy of Value (3rd Ed.). New York. Oxford University Press.
- Wiggins, David. (1995). Objective and Subjective in Ethics, with Two Postscripts About Truth. Ratio, 8(3), 243-258.
- Williams, Bernard. (1998). Ethics and the Fabric of the World.  ". In James Rachels (ed.). Ethical Theory : The Question of Objectivity (Vol.1, PP. 169-179). Oxford: Oxford University Press.
CAPTCHA Image