چیستی شناخت از دیدگاه اسپینوزا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته ارشد فلسفه غرب دانشگاه تهران

چکیده

 
   تصور، اصطلاح اصلی شناخت‌شناسی اسپینوزا، حالتی غیرمستقیم برای صفت فکر است. تصور جزء مقوم نفس، فعال و مستلزم حکم است. انواع آن عبارت‌اند از: تخیل، تعقل و شهود. درستی و تمامیت، که عملاً معنای واحدی دارند، ملاک‌های اعتبار آن هستند. مطابقت، علامت بیرونی برای درستی تصور است و تبیین، بداهت، وضوح و تمایز، علایم درونی برای تمامیت تصور. شناخت از منظر اسپینوزا را ‌می‌توان به شناخت کامل و شناخت ناقص تقسیم کرد و هسته مشترک آنها را ‌می‌توان «باور موجه» نامید. بنابراین، شناخت عبارت است از باوری (تصور همراه با حکمی) که برای آن توجیهی (چه تبیین علّی و چه گواهی حسی) داشته باشیم. به این ترتیب تخیل، تعقل و شهود هر سه از مقوله شناخت‌اند، اگرچه فقط نوع دوم و سوم تصورات شناخت کامل‌اند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Nature of Knowledge from Spinoza’s Point of View

نویسندگان [English]

  • Mohammad 'Ali Abdullahi 1
  • Mahdi Motahhari 2
چکیده [English]

Idea, the principal term in Spinoza’s epistemology, is an indirect mode for the attribute of thought. Idea is a primary, active, and judgmental constituent of the human soul. Different kinds of idea entail: imagination, reasoning, and intuition. Having the same meaning, truth and adequacy are the criteria of its validity. Correspondence is an extrinsic mark of the truth of idea and explanation, whereas, evidence, clearness, and distinctness are the intrinsic marks of the adequacy of the idea. According to Spinoza, knowledge is divided to two kinds, complete knowledge and incomplete knowledge, the common feature of which is "justified belief". So knowledge is a belief (an idea with judgment) which has a justification (causal explanation or sensory evidence). Therefore, imagination, reasoning, and intuition are from the category of knowledge, however, only the second and the third are regarded as complete knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • idea
  • truth
  • adequacy
  • belief
  • justification
  • knowledge
  • Spinoza

مراجع

  1. ارسطو، 1378، درباره نفس، ترجمه: علیمراد داوودی، تهران، انتشارات حکمت، چاپ چهارم.
  2. اسپینوزا، باروخ بندیکت، 1376، اخلاق، ترجمه: محسن جهانگیری، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
  3. ------- ، 1374، رساله در اصلاح فاهمه، ترجمه: اسماعیل سعادت، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول.
  4. ------- ، 1376الف، قواعد هدایت ذهن [در فلسفة دکارت]، ترجمه: منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران، الهدی، چاپ اول.
  5. ------- ، 1376ب، اصول فلسفه‌ ‌[در فلسفة دکارت]، ترجمه: منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران، الهدی، چاپ اول.
  6. پارکینسون، ایچ. آر.، 1381، عقل و تجربه از نظر اسپینوزا، ترجمه: محمد‌علی عبداللهی، قم، بوستان کتاب، 1381، چاپ اول.
  7. -------  ، 1380، نظریه شناخت اسپینوزا، ترجمه: سید محمد سیف، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.
  8. دکارت، رنه، 1369، تأملات، ترجمه: احمد احمدی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
  9. سبزواری، ملاهادی، 1360، شرح غررالفرائد (شرح منظومه حکمت)، مهدی محقق و توشیهیکو ایزوتسو، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل شعبه تهران، چاپ دوم.
  10. صدرالدین الشیرازی، محمد بن ابراهیم، 1360، الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق: سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
  11. ------- ، 1981، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعه الثالثه.
  12. عبودیت، عبدالرسول، 1386، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول.
  13. کاپلستون، فردریک چارلز، 1386، تاریخ فلسفه، غلامرضا اعوانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم، ج4.
  14. مطهری، مرتضی، 1387، مجموعه آثار (شرح مبسوط منظومه1)، تهران، انتشارات صدرا، چاپ یازدهم، ج9.
  15. ------- ، 1387، مجموعه آثار (شرح مبسوط منظومه2)، تهران، انتشارات صدرا، چاپ دهم، ج10.
  16. یاسپرس، کارل، 1375، اسپینوزا (فلسفه، الاهیات و سیاست)، ترجمه: محمد‌حسن لطفی، تهران، طرح نو، چاپ اول.
    1. Spinoza, Baruch Benedict, 2002a, Letters (in Complete Works of Spinoza), trans. by Samuel Shirley and others, ed. Michael L. Morgan, United State of America, Hackett Publishing.
    2. ------- , 1901, The Ethics (in The Chief Works of Benedict de Spinoza), Trans. by R. H. M. Elwes, George Bell and Sons.
    3. ------- , 2002b, The Ethics (in Complete Works of Spinoza), Trans. by Samuel Shirley and Others, ed. by Michael L. Morgan, United State of America, Hackett Publishing.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار