تفسیر هستی‌شناختی از عینیت اندیشه نزد فرگه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفۀ محض، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران

2 دانشیار گروه فلسفۀ علم، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران.

چکیده

به طور کلی، دو دیدگاه رایج در تفسیر مفهوم عینیت از نظر فرگه وجود دارد. دیدگاه نخست، عینیت را در قلمرو هستی‌شناسی مطرح می‌کند که مستقل از هر چیزی حتی خرد است. بر همین اساس، می‌توان فلسفۀ فرگه را فلسفه‌ای واقع‌گرا ‌خواند. در مقابل، دیدگاه دوم عینیت یا امر عینی را در قلمرو شناخت‌شناسی مطرح می‌کند که همچون امری بیناذهنی برای خرد در دسترس است. در این مقاله، پس از شرح برخی از مفاهیم بنیادین فلسفۀ فرگه به بحث دربارۀ عینیت اندیشه در نگرش او می‌پردازیم. بدین‌ترتیب که دو دیدگاه مذکور را در برابر یکدیگر قرار داده، نشان می‌دهیم هر گونه تفسیری که امر عینی را بیناذهنی بداند به انگاره‌گرایی ترافرازین [/ایده‌ئالیسم استعلایی] کانت می‌انجامد و فرگه را فیلسوفی انتقادی، به معنای کانتی، معرفی می‌کند. این تفسیر، ضمن پدید‌ آوردی نارسایی نظری در کلیت تفکر فرگه، با فلسفۀ حساب او نیز ناسازگار است، چنان‌که، برای نمونه، فرگه معتقد است حساب به عنوان شاخه‌ای از منطق نمی‌تواند مبتنی بر شهود باشد. از این‌رو، ما ضمن اعتقاد به سازگاری درونی فلسفۀ حساب فرگه، با ارائۀ شواهد لازم، بر تفسیر هستی‌شناختی از عینیت اندیشه در نگرش او تأکید می‌کنیم.
کلیدواژه‌ها:.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ontological Interpretation of the Objectivity of Thought in Frege

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza ghorbani 1
  • Musa Akrami 2
چکیده [English]

In general, there are two current views on the interpretation of the concept of objectivity in Frege. The first view addresses objectivity in the realm of ontology in which the objectivity is independent of everything even human reason. According to this view, one could call Frege’s philosophy a realist philosophy. On the contrary, the second view sees objectivity or the objective in the realm of epistemology, in which the objective is accessible to human reason as an intersubjective thing. Comparing these two views, we would show that every interpretation that regards the objectivity as  intersubjectivity would lead to Kant’s transcendental idealism and introduces Frege as a critical philosopher in its Kantian sense. Besides entering theoretical inadequacy in the totality of Ferege’s thought, such an interpretation is incompatible with his philosophy of arithmetic, as, for example, Frege argues that arithmetic as a branch of logic cannot be based on intuition. Accordingly, believing in internal consistency of Frege’s philosophy of arithmetic, we make use of necessary evidence to emphasize on ontological interpretation of the objectivity of thought in his views.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Frege
  • thought
  • objectivity
  • intersubjective accessibility
  • transcendental idealism

مراجع

  1. آتن، مارک فان، 1387، فلسفه براوئر، ترجمه: محمد اردشیر، تهران، هرمس.
  2. فرگه، گوتلوب، 1374، «اندیشه»، ترجمه: محمود یوسف ثانی، در: ارغنون، س2، ش۷ و ۸.
  3. کانت، ایمانوئل، 1383، سنجش خرد ناب، ترجمه: میرشمس‌الدین ادیب سلطانی، تهران، امیرکبیر، ویراست دوم.
  4. موحد، ضیاء، 1374، «گوتلوب فرگه و تحلیل منطقی زبان»، در: ارغنون، س2، ش۷ و ۸.
    1. Bell, David, 1979, Frege’s Theory of Judgment, Oxford: Oxford University Press.
    2. Beneke, F. E. , 1833, Die Philosophie in ihrem Verhältnis zur Erfahrung, zur Spekulation und zum Leben dargestellt, Berlin: Mittler.
    3. Bolzano, Bernard, 1972, Theory of Science: Attempt at a Detailed and in the Main Novel Exposition of Logic with Constant Attention to Earlier Authors, (ed.), and trans. Rolf George, Oxford: Basil Blackwell.
    4. Coffa, J. Albert, 1991, The Semantic Tradition from Kant to Carnap, (ed.), Linda Vessels, Cambridge: Cambridge University Press.
    5. Dummett, Michael, 1991, Frege and Other Philosophers, Oxford: Oxford Unversity Press.
      1. ------- , 1973, Frege: Philosophy of Language, New York: Harper and Row Publishers.
      2. Frege, Gottlob, 1997a, “Foundations of Arthmetic”, in: The Frege Reader, (ed.), M. Beany, Oxford: Blackwell Publishers.
      3. ------- , 1971, “Frege-Hilbert Correspondence”, in: On the Foundations of Geometry and Formal Theory of Arithmetic, trans. Eike-Henner W. Kluge, New Haven and London: Yale University Press.
      4. ------- , 1969, Kleine Schriften, (ed.), H. Hermes et al. Hamburg: Felix Meiner.
      5. ------- , 1942, “The Development of the Theories of Mathematical Logic and the Principles of Mathematics”, in: The Quarterly Journal of Pure and Applied Mathematics, London: Longmans, Vol. 43
      6. ------- , 1960, “Function and Concept”, Translations of Philosophical Writings of Gottlob Frege, trans. & ed. by P. T. Geach, and M. Black, Oxford: Basil Blackwell.
      7. ------- ,“Grundgesetze der Arithmetik”, in: The Frege Reader, (ed.) M. Beany, Oxford: Blackwell Publishers, 1997b. (also “Grundgesetze der Arithmetik”, Translations of Philosophical Writings of Gottlob Frege, trans. & ed. P. T. Geach, and M. Black, Oxford: Basil Blackwell, 1960).
      8. ------- , 1897, “Logik”, in: Nachgelassene Schriften, (ed.) H. Hermes, F. Kambartel, and F. Kaulbach Hamburg, 1969, pp. 138, 149-50, (English trans. Posthumous Writings, Oxford: 1979).
      9. ------- , 1997c, “On Sinn and Bedeutung”,in: The Frege Reader, (ed.) M. Beany, Oxford: Blackwell Publishers.
      10. ------- , 1997d, “Thoughts”, in: The Frege Reader, (ed.) M. Beany, Oxford: Blackwell Publishers.
      11. ------- , 1879, Begriffsschrift, eine der Arithmetischen nachgebildete Formelsprache des reinen Denkens, Halle: Louis Nebert.
      12. ------- , 1918, Der Gedanke: Eine logische Untersuchung, Beiträge zur Philosophie des deutschen Idealismus, Erfurt, Vol. 1.
      13. ------- , 1884, Die Grundlagen der Arithmetik: Eine logisch mathematische Untersuchung über den Begrrif der Zahl, Breslau: Verlag von Wilhelm Koebner.
      14. ------- , 1969a, Nacgehlassen Schriften, (ed.) H. Hermes, F. Kambartel, Hamburg.
      15. ------- , 1969 , Kleine Schriften, (ed. ), H. Hermes et al. Hamburg.
      16. Kusch, Martin, 1995, Psychologism: A Case Study in the Sociology of Philosophical Knowledge, New York: Routledge.
      17. Lotze, R. H., 1843 , Logik, Leipzig, Weidmann, Google Books, {http: //books. google. com/books?id=zBIOAAAAYAAJ}
      18. Resnik, Mikhael, 1979, “Frege as Idealist and then Realist”, in: Inquiry, Universitetsforlaget, Vol. 22.
      19. Sluga, Hans D., 1976, “Frege as a Rationalist”, Studies on Frege, (ed.) M. Schirn, Stuttgart-Bad Cannstatt: Frommann-Holzboog.
      20. Sluga, Hans D., 1980 , Gottlob Frege: The Arguments of Philosophers, New York: Routledge Kegan & Paul.
      21. Sullivan, David, 1998, “Lotze, Rudolph Hermann”, in: Routledge Encyclopedia of Philosophy, London and New York: Routledge.
      22. Sullivan, Peter M., 2004, “Frege's Logic”, in: Dov M. Gabbay and John Woods (eds) Handbook of the History of Logic, Amsterdam and Boston: Elsevier.
      23. Wolfgang, Carl, 1995, Frege’s Theory of Sense and Reference: Its Origins and Scope, Cambridge: Cambridge University Press
      24. Sluga, Hans D., 1977, "Ferege's Alleged Realism", in: Inquiry.
      25. Ferege, Gottlob, Philosophical and Mathematical Correspondence.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار